Okuma Notları: Liderliğin Karanlık Yüzü

Bugünkü okuma notumuz HBR Haziran 2013 sayısından bir yazı.
Kötü lider tanımını bilirdik. Bu yazıda kötü liderleri detaylı incelemişler ve 4 alt grup belirlemişler. Bu çalışmayı yaparken  farklı alanlarda(savunma,banka, bilişim vb) 31 "bilgi çalışanı" ile mülakatlar yapılmış.
Burada özet kısmında yazan kötü lider davranışlarını kısmını alıntı yapacağım.

4. farklı kötü lider var:

1. Yıkıcı Liderlik
2. Değişime Kapalı Liderlik
3. Yetkin olmayan/Pasif Liderlik
4. Vizyoner Olmayan/Statükocu Liderlik

Yıkıcı Liderlik davranışları:

• Söylediklerinde samimi değildir.
• Çalışanlara karşı açık değildir, bilgi saklar
• İşler yolunda gitmediğinde çalışanları suçlar. Başarısızlıkları çalışanlara yükler
• Korkutarak iş yaptırır, ağresiftir, tehditkardır, çabuk sinirlenir
• Çalışanlara kötü ve saygısızca davranır, aşağılar
• Çalışanlara güvenmez
•  Çalışanların motivasyonunu kırar.
• Çalışanları küstürür, savunmaya iter.
• Çalışanların kariyerler ile ilgilenmez, gelişmelerine izin vermez.
• Çalışanları ayrı bir kişi olarak görmez, yeri doldurulabilir görür.
• Çalışanlarına, takımına, işine bağlı değildir, çalışanların ve kurumun çıkarlarından ziyade kendi çıkarlarını önemser.
• Çalışanları baskı altında tutar.
• Astların üst yönetimle bağlantı kurmasını engeller.
• Çalışanlarını kendine tehdit olarak görür, bulunduğu pozisyonu kaybetme korkusu duyar.
• Çalışanların ve ekibin başarısını kendi başarısı olarak lanse eder.
• Güvensizlik ve gerginlik ortamı oluşturur.
• Çalışanlar ona inanmaz, güvenmez,saygı duymaz ve sevmez.

 Değişime Kapalı Liderlik:

• Değişime kapalıdır, yeniliklere şüpheyle bakar.
• Değişiminden ve belirsizlikten korkar.
• Gidişattan memnundur, değişime ihtiyaç duymaz.
• Sadece kendini onore edecek yeniliklere sahiplenir.
• Kendi eksikliklerini ortaya çıkarmayarak sistemin devamlılığını sağlar.
• Değişim için zaman harcamaz. Yeni fikirleri ciddiye almaz, ilgilenmez.
• Yeni fikirleri uygulamaya açık değildir, uygulamamak için bahaneler bulur ve çürütmeye çalışır.
• Değişimin peşinde olanları engeller, yıpratır, zarar verir.

 Yetkin olmayan/Pasif Liderlik

• Sorumluluktan kaçar, inisiyatif kullanmaz.
• Problemlere çözüm bulamaz.
• Söz vermez, sözünün arkasında durmaz.
• Karar vermekten korkar, kararları zamana yayarak hızlı karar veremez.
• Çalışanları yönlendirmez, tavsiye veremez.
• Çalışanların işi sahiplenmesini sağlayamaz.
• Başladığı işi bitiremez.
• Ekip ruhuna inanmaz, ekibin ve çalışanların başarılarını takdir etmez.
• İşi iyi bölüştürmez ve beklentilerini ifade edemez.
• Çalışanlarla bireysel ilişkiler kuramaz, sürdüremez.

 Vizyoner Olmayan/Statükocu Liderlik:

• Günlük işlerin yürümesini sağlar.
• Küçük hesaplara takılır, detaylara boğulur.
• Etkileri küçük olan, günü kurtarmaya yönelik işler yapar.
• Çalışanların yaptığı her şeyi kontrol eder.
• Çalışanların yaptığı her şeye müdahele eder.
• Şartname, prosedür ve kurallara uyacak işler yapar.
• Kendine verilmiş görevi yapar, dışına çıkmaz.
• Vizyon yoktur, strateji belirleyemez.
• Statükocudur, hiyerarşiye bağlıdır.
• Tek yönlü düşünür, kalıplara çok bağlıdır.
• Çalışanların fikirlerini sormaz ve onları karar sürecinde dahil etmez.
• İçinde bulunduğu kültürü anlamaya çalışmaz.
• Çalışanlara yetki ve inisiyatif vermez.
• İşe uygun olmadığı halde tanıdıkları işe alır.
• Çok mesai yapanın iyi çalışan olduğunu düşünür.
• Gücü sahip olduğu koltuktan gelir/bulunduğu pozisyondan zevk alır.
• Bir şey yapmaktan, üretmekten ziyade saygı duyulmayı önemser.
• Karar verirken kendini, kararların üst yönetime beğendirme kaygısı taşır.
• Çok konuşur, az iş yapar, kendini çok iyi satar.

Son olarakta Olumsuz Liderlerin Kişilik Özellikleri:

• İçe kapanıktır, etrafla ilişkisini minimum düzeyde tutar.
• Riski göze alamaz, elini taşın altına koyamaz.
• kendine güveni yoktur, alıngandır.
• Sosyal ortamlardan kaçınır/İnsan ilişkilerinde iyi değildir.
• Tutarsızdır.
• Hırslıdır, neye mal olursa olsun üst seviyelere ulaşmaya çalışır.
• Her şeyi ben bilirim havasındadır, dediğim dediktir, ikna olmaz.
• Adil değildir.

 

 

Peki bu kadar kötü kişilikleri nasıl oluyorda yönetici pozisyonlarına getiriyorlar diye soramadan edemiyorum. Aynı soruyu yazarlarda sormuş ve katılımcılar bu kişilerin liderlik pozisyonlarına gelmelerinde "şans faktörü ve politik bağlantılar önem taşıyor" diye cevap vermişler.

 

Bence buna ek olarak insan kaynaklarının işini doğru yapmamasından kaynaklanıyor... Yazarlarda yöneticilerin davranışlarındaki ahlaki yönünün sorgulanması gerektiğini, gerekirse ast ve üstlerinden bu konuda geri bildirim almalarını tavsiye ediyor.

Bu dönem MBA yüksek lisansta insan kaynakları dersini almaktayım. Özellikle performans yönetimi konusu üzerine çalışacağım. Fırsat buldukça performans yönetimi konusunda da okuma notları paylaşacağım.

Son olarak şunu söylemek istiyorum. İş hayatı her geçen gün biraz daha bizans dönemi ve kurtlar vadisi gibi entrika dolu hale geliyor. Umarım iş hayatında terfi etmek kadar insan ilişkilerine ve ahlak üzerine kurulu bir sistemi kurulur da insanlar işlerine zevkle giderler. Bu süreç böyle devam ederse "Pazartesi sendromu" yaşayan, Cuma'yı iple çeken, sektörü bırakıp domates yetiştirecek tarla arayan çalışanlar olup çıkacağız...